Letterkennis, Fonemisch bewustzijn, Fonologisch bewustzijn 1, Fonologisch bewustzijn 2, Fonologisch bewustzijn 7, Fonologisch bewustzijn 8, Letters 5 

- korte omschrijving: werkmap met achtergrondinformatie, leerlijn en activiteiten om vaardigheden rond klankbewustzijn en letters te ontwikkelen bij kleuters
- doelgroep: jongere kleuters, oudere kleuters
- context: buitenschoolse ondersteuning, school/klas
- groepsgrootte: 1-op-1, duo, kleine groep, grote groep
- begeleiding: leraar, zorgleraar, logopedist
- duurtijd per keer: minder dan 15 minuten, tussen 15 en 30 minuten 

1. vermelde doelstelling: wil leerkrachten ondersteunen om vaardigheden rond klanken en letters bij kleuters op een didactisch verantwoorde manier te ontwikkelen.

2. beschrijving:
- De map bestaat uit 5 hoofdstukken: (1) achtergrondinformatie over klankbewustzijn en letterkennis (Fonologisch bewustzijn 1); (2) een overzicht van vaardigheden gericht op fonologisch bewustzijn, fonemisch bewustzijn, letterkennis en schrijven; (3) aanpak in de kleutergroepen (Fonologisch bewustzijn 2, Letters 5); (4) planning en organisatie en (5) activiteiten. Daarnaast zijn er bijlagen met extra praktische hulpmiddelen.
- Je kan de map inzetten als programma om meermaals per week te werken aan klankbewustzijn en letterkennis met een opbouw in moeilijkheidsgraad (Fonologisch bewustzijn 8). Of je zet de map in als inspiratiebron waarbij je je baseert op leerlijnen (Fonologisch bewustzijn 1) en je inhoud afstemt op de doelen en ontwikkelingsbehoeften van de kleuters (Fonologisch bewustzijn 7).

3. (extra) suggesties bij gebruik:
- Laat de activiteiten aansluiten bij de betekenisvolle context waarin je werkt (Fonologisch bewustzijn 11). Bed ze in in een routine.
- Bouw de moeilijkheidsgraad op. Start bij klankgroepen bijv. met samenstellingen zoals room-ijs en bouw op naar woorden als to-maat. Voor kinderen die al een stapje verder zijn, kan je doorvragen naar fonemen Welke klank hoor je aan het begin/vooraan in roomijs? Of Ik zeg r. Waar hoor je de klank r in roomijs? (Fonologisch bewustzijn 7, 4).
- Volgens de auteurs is het uitluisteren van klanken makkelijker als je ze aanhoudt. Dat is afhankelijk van de positie in het woord. Activiteiten zoals De klanken van je naam en Hoor je de klank in een woord kunnen lastig zijn met ploffers als p, t, k vooraan (bijv. in Kasper of kuit). Spreek de woorden daarom zelf steeds goed uit en laat de kleuters ze herhalen.
- Merk je dat bepaalde vaardigheden lastig zijn voor bepaalde kleuters, werk dan verder in kleine groep (Algemeen 7).
- Zet preteaching in waar nodig (bijv. doelwoorden verkennen met beelden/ voorwerpen vooraleer ze aan te bieden in een activiteit) (Algemeen 7, Fonologisch bewustzijn 9 en 14, Letters 3).

4. besluit: een goede inspiratiebron om wetenschappelijk verantwoord, didactisch kwalitatief en speels te werken aan klankbewustzijn en letterkennis, maar houd rekening met de extra suggesties.

LEGENDE
Principes uit beschrijving:
- Fonologisch bewustzijn 1: Zorg dat je zelf een goed inzicht hebt in de ontwikkeling van het fonologisch bewustzijn.
- Fonologisch bewustzijn 2: Bied expliciet activiteiten aan die het fonologisch bewustzijn en de koppeling tussen klanken en letters stimuleren.
- Fonologisch bewustzijn 7: Stem de inhoud en de duurtijd van de fonologische interventie af op je doelen en op de kinderen zelf.
- Fonologisch bewustzijn 8: Oefen gedurende een langere periode vaker een kort moment.
- Letters 5: Werk niet geïsoleerd aan letters, maar in combinatie met andere activiteiten en vaardigheden.

Principes uit suggesties:
- Algemeen 7: Werk in kleine groep of individueel met kinderen die extra ondersteuning nodig hebben.
- Fonologisch bewustzijn 4: Warm op met grotere eenheden, zoals woorden, klankgroepen en rijm zodat kinderen gevoelig worden voor klanken. Werk intussen toe naar het fonemisch bewustzijn.
- Fonologisch bewustzijn 7: Stem de inhoud en de duurtijd van de fonologische interventie af op je doelen en op de kinderen zelf.
- Fonologisch bewustzijn 9: Werk bij risicoleerlingen ook in kleine groep.
- Fonologisch bewustzijn 11: Creëer een betekenisvolle en motiverende context voor je activiteiten.
- Fonologisch bewustzijn 14: Blijf het niveau en de vooruitgang van de kinderen monitoren.
- Letters 3: Werk ook in kleine groep in je klas of praktijk. 

ringband
295 p.
prijs: 101-125 euro