Taalbewustzijn, Fonemisch bewustzijn, Fonologisch bewustzijn 4 

- korte omschrijving: werkbladen in spelvorm, afgewisseld met knip-, kleur- en plakwerk die aansluiten bij de methode voor auditieve taalontwikkeling ‘Wat zeg je?’
- doelgroep: jongere kleuters, oudere kleuters
- context: klas, buitenschoolse ondersteuning
- groepsgrootte: 1-op-1, duo, kleine groep, grote groep
- begeleiding: zelfstandig, leraar, zorgleraar, logopedist
- duurtijd per keer: tussen 15 en 30 minuten 

1. vermelde doelstelling: wil via een kopieermap met werkbladen een uitbreiding bieden voor de methode ‘Wat zeg je?’ gericht op auditieve taalontwikkeling.

2. beschrijving:
- De map bevat 72 opdrachten met kopieerbladen voor knip-, kleur-, en plakwerkbladen aansluitend bij de methode ‘Wat zeg je?’. Ze zijn onderverdeeld per thema (school, herfst, boerderij, wonen, familie, verkeer, sinterklaas, winter, zomer, dierentuin, boodschappen doen, eten & drinken).
- Focus ligt op taalbewustzijn (bv. tegenstellingen, samenstellingen, zinnen maken) en klankbewustzijn (bv. klankgroepen, beginklank) (Fonologisch bewustzijn 4).
- De werkbladen zijn na uitleg zelfstandig te maken. Met behulp van een antwoordblad kunnen de kleuters de opdracht zelf controleren.

3. (extra) suggesties bij gebruik:
- De methode gebruikt ‘letter’ als synoniem voor ‘klank’. Maak kinderen van bij het begin wel vertrouwd met het onderscheid tussen klank (wat je hoort) en letter (wat je ziet). Vraag dus niet om ‘de eerste letter’ van een woord te benoemen maar vraag naar de klank (Fonologisch bewustzijn 1).
- In de methode ligt de focus op het auditieve maar leg ook de koppeling met geschreven taal. Toon ook steeds de letter bij aanbod rond een klank (Fonologisch bewustzijn 6).
- De methode houdt weinig rekening met opbouw in woordstructuur. De eerste klank benoemen in ‘pauw‘ is bv. veel moeilijker dan in ‘aap’ door coarticulatie. Wees je hiervan bewust en maak zelf een keuze uit de werkbladen die je aanbiedt, differentieer (Fonologisch bewustzijn 5) en stem de inhoud en woordselectie af op de onderwijsbehoeften (Fonologisch bewustzijn 7, 9).
- Sporadisch gebruik van werkbladen kan ter afwisseling maar realiseer dat taal- en klankbewustzijn vooral ontwikkelt dankzij interacties. Kinderen hebben vooral nood aan veel voordoen en actief samendoen met veel feedback vooraleer ze zelf doen (principe van GRRIM: IK – WIJ – JULLIE – JIJ) (Algemeen 5).

4. besluit: bruikbaar voor wie zoekt naar werkbladen voor zelfstandige verwerking van taal- en klankbewustzijn, mits rekening gehouden wordt met de extra suggesties.

LEGENDE
Principes uit beschrijving:
- Fonologisch bewustzijn 4: Warm op met grotere eenheden, zoals woorden, klankgroepen en rijm zodat kinderen gevoelig worden voor klanken. Werk intussen toe naar het fonemisch bewustzijn.

Principes uit suggesties:
- Algemeen 5: Laat veel voorbeeldgedrag zien en ondersteun naar een volgende stap.
- Fonologisch bewustzijn 1: Zorg dat je zelf een goed inzicht hebt in de ontwikkeling van het fonologisch bewustzijn.
- Fonologisch bewustzijn 5: Je kan de moeilijkheidsgraad verder bepalen door keuze van de taak, de woordstructuur en de eigenschappen van de klanken.
- Fonologisch bewustzijn 6: Combineer werken aan fonemisch bewustzijn met een aanbod aan letters.
- Fonologisch bewustzijn 7: Stem de inhoud en de duurtijd van de fonologische interventie af op je doelen en op de kinderen zelf.
- Fonologisch bewustzijn 9: Werk bij risicoleerlingen ook in kleine groep. 

werkbladen
200 p.
prijs: 101-125 euro