Begrip geschreven taal, Letterkennis, Geschreven taal 1, Letters 1 

- korte omschrijving: prentenboek met verhalen en versjes bij letters en klanken
- doelgroep: kleuters, beginnende lezers
- context: thuis, klas, buitenschoolse ondersteuning
- groepsgrootte: 1-op-1, duo, kleine groep, grote groep
- begeleiding: leraar, zorgleraar, logopedist, ouder
- duurtijd per keer: tussen 15 en 30 minuten 

1. vermelde doelstelling: wil kleuters via een kort verhaal letters en klanken laten ontdekken.

2. beschrijving:
- In elk verhaaltje staat een letter centraal die veelvuldig aan bod komt in woorden. Zo is expliciete aandacht voor geschreven taal en letters mogelijk (Geschreven taal 1; Letters 1).
- Het gaat niet om een klassiek abc boekje maar men gaat uit van grafemen: letters of lettergroepen die overeenkomen met een foneem (bijv. ‘aa’, ‘ng’).
- Er is aandacht voor bepaalde systematieken: letters als ‘a’ - ‘aa’ of ‘ou’ en ‘au’ zijn na elkaar geplaatst.
- Naast de 36 basisgrafemen zijn ook ‘sch’ en ‘nk’ opgenomen en ‘c, q, x, y’.

3. (extra) suggesties bij gebruik:
- Stimuleer ouders om met de verhaaltjes aandacht te schenken aan letters (Letters 6).
- Ga tijdens het voorlezen niet alleen samen in op de inhoud maar wijs ook op de geschreven taal (Voorlezen 6).
- Koppel de verhaaltjes aan je letteraanbod (Letters 1). Herhaal het voorlezen (Voorlezen 4), bijv. eerst genietend voorlezen, dan interactief met meer aandacht voor de letter, vervolgens dieper ingaan op de woorden enz. Werk langere tijd rond een bepaalde letter. Herhaal de verhaaltjes nadien tijdens voorleesmomenten om het letteraanbod op te frissen (Voorlezen 5).
- Benoem de doelletter. Maak meteen de koppeling met de klank (Letters 2). Stimuleer de kinderen bij herhaald voorlezen mee op zoek gaan naar de klank. Spreek de klank van de doelletter als klanknaam uit (bijv. spreek ‘t’ niet uit als ‘tee’ maar ‘t’), ook in de woorden van het verhaal (bijv. ‘fwieT'). Spreek die zo duidelijk mogelijk uit bijv. ‘aaaap’.
- Verken via de betekenisvolle context van verhaaltjes (Fonologisch bewustzijn 11) woorden verder, bijv. Hoor je t in pet? Bouw daarbij op (Fonologisch bewustzijn 5) naar bijv. Waar hoor je t? Vooraan, in het midden, achteraan? Ondersteun visueel. Hou rekening met de woordstructuur en eigenschappen van klanken. In sommige posities is het makkelijker om klanken uit te luisteren (bijv. bij ‘t’ eerst in ‘pet’ verkennen en pas daarna ‘tien’ en pas daarna ‘kasteel’).

4. besluit: een goed alternatief voor ‘alfabetboekjes’ om een doelletter en klank te introduceren en om thuis aandacht te hebben voor geschreven taal en letters.

LEGENDE
Principes uit beschrijving:
- Geschreven taal 1: Besteed expliciet aandacht aan geschreven taal in verschillende contexten.
- Letters 1: Bied letters bewust en vaak aan.

Principes uit suggesties:
- Voorlezen 4: Je kan de moeilijkheidsgraad van vragen gradueel opbouwen
- Voorlezen 5: Lees eenzelfde tekst of verhaal meer dan één keer voor.
- Voorlezen 6: Je kan tijdens het interactief voorlezen wijzen op de geschreven taal.
- Letters 1: Bied letters bewust en vaak aan.
- Letters 2: Werk expliciet op het benoemen van de klank van een letter.
- Letters 6: Motiveer ouders om thuis aandacht te hebben voor geschreven taal en letters.
- Fonologisch bewustzijn 5: Je kan de moeilijkheidsgraad verder bepalen door keuze van de taak, de woordstructuur en de eigenschappen van de klanken.
- Fonologisch bewustzijn 11: Creëer een betekenisvolle en motiverende context voor je activiteiten. 

hardcover
88 p.
prijs: < 20 euro